2004 Öykü-Şiir Yarışması

Ana Sayfa | Künye ve İletişim | Site Haritası

Hava Tahmini

HACIBEKTAŞ

Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü

Buradasınız->: KÜLTÜR VE SANAT /

2004 Yılı Hacı Bektaş Veli Kültür ve Sanat Etkinlikleri Kısa Öykü Yarışması Sonuçları:
1. Fehmi SALIK “Düş İçinde Gerçek” adlı öykü ile.
2. Ethem ORUÇ “Sarıksız” adlı öykü ile.
3. Burhan MENDİ “Kırlangıç Mavisi” adlı öykü ile.
2004 Yılı Hacı Bektaş Veli Kültür ve Sanat Etkinlikleri Serbest Vezin Şiir Yarışması Sonuçları:
1. Abdullah ORAL “Yarına Kaç Var” adlı şiir ile.
2. Mustafa ERMİŞ “Aydınlığın Türküsü” adlı şiir ile.
3. Dr. Nedim Uçar “Aydınlanma Süreci” adlı şiir ile.
2004 Yılı Hacı Bektaş Veli Kültür ve Sanat Etkinlikleri Hece Vezni Şiir Yarışması Sonuçları:
1. Kenan ŞAHBUDAK “Yolum Hacıbektaş” adlı şiir ile.
2. Yücel COŞKUN “Bir Yürek” adlı şiir ile.
3. Ali Cavit COŞKUN “Hacıbektaş Öğretti” adlı şiir ile.

Kısa Öykü Yarışması İkincisi:

Ethem ORUÇ

SARIKSIZ

Askerlik dönüşü geldim bu köye. Kente on beş kilometre, asfalta beş yüz metre. Dağ eteğinde bir Türkmen köyü. Taşın arası, kayanın başı bir yer. Okul hemen köyün girişinde. Tek derslikli, tek öğretmenli... Lojmanı küçük bir baraka büyüklüğünde.

Duvarın dibinde gölgelenen iki yaşlı kadına muhtarı sordum. "Haa!" dedi biri, "Hoca Maammet Efendi'yi soruyorsun. Tarlada; aaşama doğru gelir." İçimden, Hoca Maammet Efendi... diye mırıldandım. Gücünü hissettirmiş biri dedim kendi kendime. Yine kendi kendime, acele etme, önyargılı olma, dedim. Okulda, muhtarla, imamla üçlü oluşturmamızı, cehaletle, kara çarşafla, üfürükçülükle savaşmamızı az mı telkin etmişlerdi. Öyle ki, kaza yerine yetişecek cankurtaran sürücüleri gibi hissediyorduk kendimizi. Heyecanlıydık. Buna karşın deneyimsizdik, donanımsızdık. Bir şey daha vardı, kız çocukların okula devamını sağlamak. "Kadını okutun, kadını okutmayan millet yükselemez. Anası okumayan milletlerin anası ağlar" sözlerini az mı yinelemişti meslek dersleri öğretmenimiz.

Gün batımı tarla dönüşü başladı. Atıyla, eşeğiyle, kadınlı erkekli gruplar halinde geliyordu köylüler. Ayaklarında ya edik, ya da lastik çizme vardı. Erkeklerin tamamı, kadınların bazıları aba giymişlerdi. Yoksullukları yüzlerinden okunsa da neşeliydiler. Konuşkan, şakacı oldukları ilk bakışta anlaşılıyordu. Tarla dönüşü kadınlı erkekli şen şakrak, gelişleri, kadın/erkek kaç göçü yaşanmadığının dışavurumuydu. İçlerinden kısa boylu, çelimsiz, güneş yanığı, kırk/kırk beş yaşlarında biri bana doğru geldi. "Yeni gelen öğretmensiniz herhalde. Hoş geldiniz." dedi. Teşekkür ettim. "Ben Muhtar Memet Kavlak. Köylü, 'hoca' der; bir türlü 'muhtar'a alışamadılar." Oysa sakal, sarık, takke, tespih gibi hiçbir simge taşımıyordu.

"Haberimiz olsaydı, lojmanı önceden hazırlatırdık. Yarın bir güzel yıkatır, badana ettiririz." dedi Muhtar. Beni evine konuk etti. Yemekten sonra "hoş geldin"e gelenler oldu. Muhtar gelenleri, birinci, ikinci, üçüncü kurul üyeleri diye tanıttı. Yatma saatine kadar köyden, köyün geçim durumundan, insanlarından, komşu köylerden söz ettiler.

Ertesi gün muhtar tarlaya gitmedi. Lojmanı kireçle badana ettirdikten sonra iyice temizletti. Oturulur duruma getirdi. Köy bekçisinin de yardımıyla lojmana yerleştim.

Lojmanın önündeki çınar ağacının koyu gölgesine oturduk. Birkaç yaşlı köylü daha geldi yanımıza. Çay demledim. Bir taraftan çay içiyor, bir taraftan konuşuyorduk. Köyün ikinci öğretmeniymişim. Selefim askere gitmiş. Okulun üçüncü öğretim yılıymış. Öğrenci sayısı altmış kadarmış. Kendi kendine, bir de askerde öğrenenlerden başka okuma yazma bilen yokmuş. Muhtar, kent merkezindeki kurslarda, cami köşelerinde yatıp kalkarak öğrenmiş Arapça okuma yazmayı. Yeni yazıyı da kendi kendine öğrenmiş. "Yeni yazıyı öğrenmem zor olmadı." diyor.

Köyle ilgili çok şey öğrendim kısa sürede. Muhtar, gereken bilgileri veriyordu farkında olmadan. Ya da bana öyle geliyordu. Okul yaptırmak için verdikleri uğraş ilginçti.

"Kurt Musa, Kara Memet, bir de ben" dedi, "Milli Eğitim Müdürlüğü'nün kapısını aşındırdık. Her gidişimizde bir bahaneyle bizi geri çevirdiler. Bizim köy plana alınmamış... ödenek yokmuş... öğretmen sıkıntısı varmış... Anam kaçtı, babam kovaladı türünden bahaneler. Usanmadık. Edecek bahaneleri kalmayınca, bedelsiz okul yeri göstermemizi, sıra, karatahta temin etmemizi istediler. Kabul ettik. Kel Veli muhtardı o zaman. Yaşlı, sümsüğün biriydi. Okul yerinin belirlendiğini, bedelsiz olduğunu bildirir bir karar aldırdık Köy İhtiyar Kurulu'na. Kararı götürüp koyduk Milli Eğitim Müdürü'nün önüne. Arkadaşlarla okul okul gezdik, sıra, karatahta, masa, sandalye, ne verdilerse aldık." Kısaca dilendik desene muhtar dedim. "Ne sayarsan say, başardık ya!..." dedi.

Hizmet etmenin, başarmanın mutluluğu seziliyordu konuşmalarında. "Biz yaptık" diyordu. "Ben olmasaydım" gibi böbürlenme, bencillik yoktu. Doğal bir anlatımı vardı. Gözlerinin içi gülüyordu anlatırken. Sabırsızlandım. Kız çocuklarının okula gönderilip gönderilmediğini sordum. "Sorma!" dedi muhtar, "utanmasalar askerlik çağındaki gençleri bile okula yazdıracaklar. Kızlar için, 'Askere gidip de çavuş mu olacak? Vali konağında katiplik mi yapacak?' diyorlar. İşini aşını bilsin yetermiş. Kızın yeri kocasının yanıymış. Zaten on üç/ on dört yaşlarında evlendiriyorlar. İlkokuldan sonra okuyacaklarını sanmıyorum. Daha göreceksin, bizim köyün kafası apış arasındadır. Beş kız yazdırabildik ancak. Köylü, kız çocuğunun önüne üç oğlak, iki uyuz keçi katar otlatmaya gönderir. Yetişkinlerini tarlada çalıştırır."

Uyanık bir köylü, aydın bir muhtar, çağdaş bir hocaydı karşımdaki. Gittikçe meraklanmaya başladım. Kitaptan, okumadan söz açtım. "Oku, dinimiz emridir;" dedi, "hem de ilk emri.Ayette, 'Bizi güt demeyin; bizi gözet deyin' diyor. Sürü olmak, güdülmek istemeyen okur." Kulaklarıma inanamıyorum; dinledikçe, böylesi bir insanla çalışılmaz da ne yapılır diye kendi kendime mırıldanıyorum.

"Belki de şaşırdın" dedi, "bu nasıl hoca, diye! Sarık yok, sakal yok!..." Aklıma gelmedi değil, dedim. "Sarıkla sakalda keramet olsaydı, en büyük sarığı sarar, kucak dolusu sakal bırakırdım." dedi. Cüzdanından yıpranmış, soluk bir fotoğraf çıkararak bana uzattı. Muhtar'ın gençlik fotoğrafıydı. Fotoğrafta ayağını ve başını göstererek: "Buna çarık, buna da sarık derler. Yoksulduk, çarık giyerdik eskiden. Çarığı çıkaralı çok oldu; ne yazık ki sarığı çıkaramadık!" dedi.

Bir pazar günü köyün çevresinde gezintiye çıktım. Köylünün tarla dediği yerlerin çoğu halı/kilim büyüklüğünde!... Adım kare, kulaç kare yerler. Taşın, çalının arası. Toprak kıpkırmızı. Çift süren erkeğin arkasında kadın, elinde kazmasıyla hazır bekliyor. Öküzün giremediği, sürerken saban değmeyen yerleri kazıyor. "Ekmeğini taştan çıkarmak" diye buna derler dedim. Tilkinin bakır sıçtığı yer. Yaşamaya yürek ister. Yamaçlardaki zeytin ve incir ağaçlarından sonra başlayan makilikte köyün keçileri yayılıyor.

Kendi kendime, okulun varlığını hissettirmem gerek dedim. Olağanüstü bir çaba göstermeli, öncelikle bir kitaplık kurmalıydım. Öğrencilerime şehvet derecesinde bir okuma zevki aşılamalı, okuma tadı vermeliydim. Bunu başarabilirsem, fitili ateşledim sayacaktım. Yetişkinlere de okuma yazma kursu açmalıyım diye düşündüm. Bakalım isteyecekler miydi? Kafamda birbirinden güzel tasarılar şekilleniyordu. Ya gerçekleştiremezsem diye içimde bir kuşku vardı. Fikirler kafada ve kağıt üzerinde güzel olabilirdi. Uygulanabilirliği önemliydi. Birden meslek dersleri öğretmenimin okul bitirme konuşmasını anımsadım:

"Köye yalnız abc öğretmeye değil, köyü uyandırmaya gidiyorsunuz. Okulun kapısını arkasına kadar açık tutacaksınız. Köyün suyu, kuyusu, çeşmesi, köy içindeki gübre yığını, köydeki salgın hastalık da sizin sorununuz. Başarmak için kendinizi kabul ettireceksiniz. Saygınlık kazanacaksınız. Sürekli okuyup araştıracaksınız. Kendinizi mezun olmaz öğrenci sayacaksınız. Öğretmenlik gibi içi doldurulmaz, geniş bir elbise giydiniz. İçini doldurmak size düşüyor. Toprağa tutturulmuş fidan gibisiniz. Fidan su ister, gübre ister, çapa ister... yoksa cılız kalır. Cılız kalmayın." demişti.

Akşam yalnız kalınca bir liste yaptım. Köyün, köylünün durumunu anlatan bir de mektup metni hazırladım. Başta öğretmenlerime, tanıdıklara, birkaç yayınevine, bazı okullara hazırladığım mektubu gönderdim. Böylece bir kitap toplama kampanyası başlatmış oldum.

Uzun kış geceleri gelip çattı. Muhtarla hemen her akşam beraberiz. Bazen de birkaç köylü geliyor. Bol bol çay içiyor, biraz da laflıyor, benim cızırtılı pikaptan türküler dinliyoruz. Muhtar, Mahzuni Şerif'in, "Yaşamaya geldim ben de dünyaya / Elimden kolumdan bağlama beni / Komşular gidiyor yıldıza aya / Dağların başında eğleme beni" türküsünü çok sevdi.

Muhtar'a böyle laflamakla olmaz; birlikte kitap okumaya ne dersin, dedim? Olumlu karşıladı. Reşat Nuri'nin "Yeşil Gece"sinden başlamayı uygun buldum. Roman kahramanı Şahin'in bir medrese öğrencisi oluşu muhtarın oldukça ilgisini çekiyor, Şahin'le kendini adeta özdeşleştiriyordu. Şahin'in medreseden ayrılarak öğretmen oluşunu, bilime önem verişini, cehaletle savaşımını takdirle karşılıyordu. Kitap bittiğinde devamını sordu. Devamı yok, birbirinden güzel kitaplarım var dedim. Sırasıyla "Yaban"ı, Bizim Köy"ü, "Tırpan"ı, Atatürk'ün, 'Siz, bizim her zaman ve her vaziyette mefkure arkadaşımızsınız' dediği, "Nazillili Hacı Süleyman Efendi"yi okuduk. Yaban'da, Ahmet Celal'in Türk aydınına seslenişini, Bizim Köy'deki köy sorunlarının dile getirilişini, Tırpan'daki Uluguş Nine'yi ilgiyle dinledi. Bazı bölümleri yeniden okuduk. Her kitap bittiğinde üzerinde konuştuk. Hacı Süleyman Efendi'nin, 1920'lerde söylediği, "Bugün köylerde ufak ufak okul yapmak, şehirlerde büyük büyük cami yapmaktan daha hayırlıdır. Erkeklerin okuması ne kadar gerekli ise kızların okuması da o nispette önemlidir. Belki de daha önceliklidir. Mutsuz Anadolu halkı kadar bilgisizlik çukurunun derinliklerinde çırpınan dünyada başka bir ulus yoktur. Cahilin dindarından da hayır gelmez. Cehaleti yok etmedikçe bu dünyada var olmamız mümkün değildir. Eğitim düzeni olmayan bir milletin medeni düzeni de olmaz." sözlerini özenle defterine yazdı. Ne yazık ki akşam okumalarımıza ortak olacak üçüncü bir kişi yoktu.

Yazdığım yerlerden gönderilenlerle küçük bir kitaplık kurduk. Her ay başı, özveride bulunarak aldığım üç/dört kitap ekliyordum. Kitaplık gün geçtikçe büyüyor, sınıfta günde bir saat serbest okuma yapıyorduk.

Bir sabah derse girdiğimde tüm sınıf kıkır kıkır gülüyordu. Niyesini sordum; "Veysi kız kaçırdı öğretmenim!" dediler. Önce şaşırdım, sonra ben de güldüm. Daha evlenmeden kayınpeder olmuştum!

Bir dinlence dönüşü muhtarın ölüm haberiyle sarsıldım. Aniden hastalanmış. Üç gün içinde ölüvermiş. Hem köy için, hem benim için büyük kayıptı. Tutunduğum dal kırılmış, köyün eski tadı kalmamıştı. Kendimi boşlukta hissettim. Muhtarın yokluğuna alışmak zordu. Benim için çölde bir vaha, geçitte atlama taşıydı...

Köyde üç yıl kaldım. Köylüler bana, daha doğrusu öğretmene karşı oldukça saygılıydılar. Gözleri gönülleri tok, yürekleri düğün sofrası gibiydi. Üç yıl içinde üç cinayet işlendi köyde. Kimyonlu tuzu, domates salçasını ekmeğine katık ederek kuruş kuruş biriktirdiklerini avukat parası yapıyor, yargı masraflarına harcıyorlardı. Çağırsan duyulur yakınlıkta da olsa kent kültüründen hiç etkilenmemişlerdi. Gene de çok sevmiştim. Aklımın ucundan bile geçmezken, 'ertelenemez bir zorunluluk' köyden ayrılmama neden oldu. En az bir on yıl çalışmayı düşlüyordum.

2004 Yılı Hacı Bektaş Veli Kültür ve Sanat Etkinlikleri Kısa Öykü Yarışması Sonuçları:
1. Fehmi SALIK “Düş İçinde Gerçek” adlı öykü ile.
2. Ethem ORUÇ “Sarıksız” adlı öykü ile.
3. Burhan MENDİ “Kırlangıç Mavisi” adlı öykü ile.
2004 Yılı Hacı Bektaş Veli Kültür ve Sanat Etkinlikleri Serbest Vezin Şiir Yarışması Sonuçları:
1. Abdullah ORAL “Yarına Kaç Var” adlı şiir ile.
2. Mustafa ERMİŞ “Aydınlığın Türküsü” adlı şiir ile.
3. Dr. Nedim Uçar “Aydınlanma Süreci” adlı şiir ile.
2004 Yılı Hacı Bektaş Veli Kültür ve Sanat Etkinlikleri Hece Vezni Şiir Yarışması Sonuçları:
1. Kenan ŞAHBUDAK “Yolum Hacıbektaş” adlı şiir ile.
2. Yücel COŞKUN “Bir Yürek” adlı şiir ile.
3. Ali Cavit COŞKUN “Hacıbektaş Öğretti” adlı şiir ile.

Kısa Öykü Yarışması Üçüncüsü

Burhan MENDİ

KIRLANGIÇ MAVİSİ

1960'lı yıllar... Erken gelen bir kış. Bir ikindi üzeri. Şimdilik gökyüzü pırıl pırıl. Ama, hava giderek soğuyor. Akdeniz'i koklayarak gelen bulutlar görülüyor uzaktan, salkım saçak. Adana'nın kenar mahallelerinden biri. Narlıca... Herkes güneşi avuçluyor burda, usulca. Güneş, belki de, Allah'ın bu insanlara uzayan sımsıcak eli.

Demiryoluna paralel uzanan Boklu Dere'nin kenarına sıralanmış yumru yumru evler. Bu evlerin önünde, güneşe karşı yatan insanlar. Kimi sırtını vermiş, yüzüstü kapaklanmış yere; kimi çıplak ayaklarını uzatmış yatıyordu yerde, sere serpe. Bir yanda pislik içinde akan Boklu Dere, diğer yanda tezek kokan evler. Keçiler, inekler ve anıran eşeklerle dolu evler. Yamalıklı sokaklar, daha gün batmadan kapanan perdeler, pencereler. Kahveleri, yorgun, sıkıntılı, aç fakat namuslu insanlarla dolu... Sokaklarda yürürken oflayıp puflayanlar çoğalmış. Hele Boklu Dere'nin kenarında oturanların hali bambaşka. Alıştıkları için pis kokuyu sindire sindire içine çeken, çene çalan insanlar. Arada bir, konuşmalarını kesen posta, banliyö ya da marşandiz trenlerinin gürültüsü suratlarını yalayarak geçiyor. Dere kenarında koşuşan, el sallayan, vagonları taşlayan, trendekilere çükünü uzatmak isterken Boklu Dere'ye yuvarlanan çocuklar...

Gecikmiş bir posta treni geçti, çok geçmeden, acı acı düdük çalarak. Asker yüklüydü, besbelli. Ta uzaklardan başlayan bağrışmalar, sallanan el, kol ve mendiller. Kimi gömleğini çıkarmış, mendil gibi sallıyor, kimi bir türküdür tutturmuş "Annem beni yetiştirdi. Bu vatana yolladı" diye. Kim bilir, koca yaylamızın hangi bucağına çekip götürüyordu bu tren onları...

Tren bir kuş sürüsü gibi geçip gitti, gözden kayboldu. Ardından, bir ihtiyar, çökmüş belki de çökertilmiş bir adam. Bastonuyla güçlükle geçti demiryolunu. Uzun boylu, kırılgan bakışlı, mavi gözlü bir ihtiyar... Arada bir duruyor, etrafı tarıyordu yumuk gözleriyle. Dere kenarında oturanlardan biri: "Kim bu moruk?" diye ihtiyarı gösterdi yanındakilere, alayla ve gülerek. Herkes ayağa kalktı, alaylı alaylı bakışlar fırlattı ihtiyara. İhtiyar, Boklu Dere üzerindeki tahta bir köprüyü geçti. Bakışları ürkütücüydü; fakat sempatik bir çirkinliği vardı yine de. "Hapisane kaçkını!" diye seslendi biri gerilerden, sırıtarak. İhtiyar, aldırış etmiyordu bu sözlere. Kısa adımlarla, dura dura yürüyordu. Uzaktan, elindeki bastonu görenler, kör bir dilenci sanırdı onu. Geriden, kendisini izleyen gürültü yığınına baktı, iç çekerek. Etrafındaki yamru yumru evleri süzdü, tek tek. Kapılarına baktı, biraz da gülümseyerek. Acaba hangi kapı açılacaktı önünde? Hangi kapıdan bir göz, sıcak bir el gibi uzanacaktı kendisine? Bu düşüncelerle doluydu ihtiyar, umutluydu en azından. Ama hiç bir belirti de yoktu görünürde, umudunu yeşertecek. Üstelik, aralık olan kapılar da kapanıyordu yürüdükçe, tek tek ve bilerek. İhtiyar, az ötede gözüne kestirdiği kapalı kapının önünde durdu, bir süre bekledi. Arkasından gelenlere baktı, başını salladı: "Sanki ayı oynatıyorlar." diye söylendi. Bir süre bekledi. Gökyüzüne baktı "Allah'ım sen bana sabır ver." dedi içinden. Döndü, az ilerde suratına çarpılır gibi kapanan kapıyı süzdü. Kimse kapıyı açmayınca, önündeki kapıya baktı, hınçla. Geriye doğru çekildi, biraz da öfkelenerek .Herkes "Ne yapacak bu adam?" diye bakışıp dururken, ihtiyar birden ileri atıldı, kapıya öyle bir omuz vurdu ki... İçerdekiler dışarı fırladı, kırık kapıya değil, kapıyı kırarak, olduğu yerde soluyan ihtiyara baktı, nefretle. İhtiyar, derin bir nefes aldı olduğu yerde, soğukkanlılıkla. Üstüne yürümek, kendisini dövmek isteyenlere el kaldırmadı; ama öyle bir bakış baktı ki, öne atılanlar bu bakış altında ezildi, çakılıp kaldılar kapı önünde.

İhtiyar, biraz bekledi, çeki düzen verdi kendine. Konuşmaya başladı çok sürmeden, yerdeki kırılmış kapıyı göstererek: "Korkmayın! Sakın beni yanlış anlamayın. Kötü bir niyetim yok. Ama size söylemek istediğim bir çift sözüm var; Ben, okul kapısı görmedim. Hayatı, demir kapıların ardında öğrendim, acıyla, sabırla... Orada yettim, yetiştirildim. Hapisane müdürüm öğretti okuma yazmayı. Ne baba adamdı be! Halden anlardı. İftiracıya, namus düşmanına hiç yüz vermezdi, acımasızdı onlara nedense. Ama benim gibi bir fabrika işçisine, elinde olmadan elini kana bulamış olanlara sahip çıkar, ezdirmezdi onları kimseye. Hatta benim gibi olanların çoğuna harçlık verir, nasihat ederdi. Gerisine kulak asma..." dedi, hüzünlü ve yüksek sesle. "Korkmayın, sizler gibi olmasa da, konuşmasını bilirim. Buraya nereden geldiğimi, şimdiye kadar kaç kapı deyneklediğimi, kaç kapının yüzüme çarpıldığını, kaç gün kapılarda süründüğümü anlatmayacağım size. Aslında bu kapı, bir dost kapısına benziyordu. Umarım öyledir." dedi giderek alçalan bir sesle. İhtiyar, bu sırada, üşüyen ellerini ovuşturuyor, ısıtmak için de, sık sık koltuk altlarına sokuyordu. Çevresini süzdü, Onların korku ve şaşkınlık dolu bakışları arasında konuşmasını sürdürdü:

"Konuşmadığınıza göre, beni dinlemek istiyorsunuz gibi geldi bana. Dinleyin öyleyse!" Bu sözleri söylerken, birden, kendisini bir kürsüde sandı. Yeniden kendisine çekidüzen verir gibi yaptı, üstünü başını çırptı. Ses tonunu değiştirdi, daha ağlamaklı bir sesle konuşmasını sürdürdü. Önündeki kapıyı göstererek: "Bu kapı, elimde kalan ilk kapı. Yüzüme çarpılan öteki kapıları da böyle kırmak isterdim. Kaçmayın, size bir şey yapacak değilim. İnsan, hele benim gibi bir insan, fırsat bulup konuşmazsa, çatlar. Benim gibileri her yerde içini dökemez, derdini açamaz kimselere. Duygu ve düşüncelerini içinde saklayan kişi, sıradan bir hamaldan çok daha yorgun, çok daha sıkıcıdır. Eğer her iki yükü birlikte çekiyorsanız, benim gibi olursunuz işte. Nerde, ne zaman, nasıl patlayacağı bilinmeyen serseri bir bomba. Suç işlemek için değil, çatacak, bağırarak konuşacak, içini boşaltacak adam ararsınız, yana yakıla."

İhtiyar, ellerini geriye doğru attı, iç çekti birden. İstemiyerek böyle bir davranışta bulunduğu için pişmanlık duyuyordu. Davranışları, bu pişmanlığın belirtileriyle doluydu. Kendi kendine söyleniyor, kafasını yumrukluyordu ara sıra. Gözünde beliren birkaç damla yaşı elinin tersiyle silerken, diğeriyle de, gittikçe dağılan, alnına düşen saçlarını topluyordu. Elini, selam verir gibi alnına götürdü; gözüne vuran güneş ışıklarını süzerek, uzakları taradı, bir bir. Havası giderek azalan kamyon lastiği gibiydi ihtiyar, ağır ve sessiz. Birden, gözüne, ahşap, iki katlı, eski bir ev ilişti. Pencerelerine baktı bir süre. Konuşmasını ona bakarak sürdürdü, istemeyerek ve gülümseyerek:

"Boğaz'a açılan ne pencereler var, bilir misiniz? Ama siz nereden bileceksiniz ki... Kimi düdüklü tencere gibi yuvarlak, yusyuvarlak; yeşile, sarıya, maviye çalan pencereler... Bazen de gökyüzüne açılan pencereler görürsünüz. Bulutlara kucak açan geniş pencereler, havuzlu mavuzlu. Ama ben, sokağa açılan pencereleri severim nedense. İçinde çoluk çocuğun bekleştiği oynaştığı, yaşlıların oyalandığı, sancılandığı pencereler; yamalıklı çorapların, mendillerin, gömleklerin sarktığı pencereleri..." dedi, iç çekerek.

İhtiyar, sakalını sıvazladı, bastonunu yere vurdu, sertçe. Önünde, parçaladığı kapıya baktı, uzun uzun. Bitmemiş bir mektup gibiydi bu kapı. Onu okumaya başladı yine: "Kapınızın üstüne değil, yüreğinize; 'Kapım herkese açıktır' diye yazmalıydınız. Onu daha güzel okurdum" dedi, üzülerek. Üzerinde, eğreti duran elbisesini göstererek: "Benim böyle göründüğüme bakmayın. Benim kapım herkese açıktır. Onu, kimseye, ama hiç kimseye kapatmadım..." dedi, ağlamaklı ve sert biçimde.

Sonra, yine yerdeki kırık kapıya baktı uzun uzun. Sokağa açılan bir okul gibiydi ihtiyar. Şu anda herkes onu isteyerek ve saygıyla dinliyordu. "Kapı deyip geçmeyin. Hastane kapısı başkadır. Görüş günlerinde, eğer arayan soranınız varsa, sevgi kokar, umut kokar; yoksa acı kokar, bu kapılar. Bazen sevgiyle açılan kapılar da görürsünüz, bir hemşire ya da bir doktorun yüzünde. Ama hapisane kapıları öyle mi ya? Açlık, hırsızlık, cinayet ve kin kokar. Demir kapılar, hakimin kararları gibi dikilir karşınıza, açık seçik, sert ve acımasız. Ya gardiyan kapısı! Allah kimseyi o kapıdan içeri sokmasın. Kafanda ne kapılar açılır, bilemezsin. Ölüm, bu kapı ardında kalmaktan çok daha güzeldir o zaman." dedi ağlamaklı ve kin dolu bir sesle. Durdu, dinleyenlere baktı istemiyerek. Sesindeki çığırtkanlık değişiyor, giderek, karşısındakilere öğüt veriyormuş gibi alçak sesle konuşmasını sürdürüyordu.

Güneş, zaman zaman kayboluyor, çıkıyor, yine kayboluyordu. Bulutlar iyice sakmış, kararmıştı. Derken iri iri yağmur taneleri düşmeye başladı, tek tük. Hala konuşmayan, konuşamayan, neye uğradığını bilmeyen insanlara baktı, başını sallayarak. Birden, "Niye öyle bakıyorsunuz bana, gıcırdamaya hazır kapılar gibi. Demek beni anlayamadınız. Türbe kapıları gibi suratınız, soğuk ve anlamsız." dedi, biraz da kızışarak. Derin bir nefes aldıktan sonra, konuşmasını sürdürdü, yumuşak, öğüt verir gibi. "Oysa öyle kapılar, öyle kapılar var ki evrende... Biri bu dünyaya, diğeri öbür dünyaya açılan kapılar... Allah'ın kapısında namaz kılıp dua ederken, nurlu kapılar açılır kimi zaman. Ama o kapının ne anahtarı vardır ne de kulpu. İnançla açılırsa yüreğiniz, elleriniz gibi göğe doğru, kendiliğinden açılıp kapanan kapılar görürsünüz, masmavi. Nice ermişler vardır, Hoca Nasrettin gibi, göle yoğurt çalar; ardından sonsuza dek bir umut kapısı açılır. Bir Mevlana çıkar; inançları, renkleri, dilleri, düşünceleri ne olursa olsun, dergahının kapısını açar, tüm insanlara. Bir Hacı Bektaş Veli çıkar "İncinsen de incitme" der. İşte, hepimiz, böyle umut kokan kapıları açan insanların ardından gitmeliyiz." dedi, iç çekerek, dura dura.

İhtiyar, son sözlerinin üzerine basarak konuşuyor, karşısındakileri tek tek ve gülümseyerek yokluyor, konuşmasının belki de sona ermek üzere olduğunu bildirmek istiyordu onlara. Bu defa, sağ eliyle çevresindekileri çember içine alıp gösterirken, biraz da ağlamaklı ve alaylı bir sesle konuşmasını sürdürdü. "Anladınız mı şimdi, kapıdakiler?" dedi üzülerek ve yüksek sesle.

Bu son sözleri yağmurda ıslanıyordu artık. Birden kendisini dinleyenlere kucak açtı ihtiyar. Kimse yerinden kımıldamadı yine de. Onlara doğru atıldı, koştu birden. Yerde, annesinin eteğini çekiştiren küçük bir kız çocuğunu kucakladı, geri çekildi. Annesinin kendisine fırlattığı ters bakışa, bağırıp çağırmasına aldırmadan. Ağlayarak konuşmasını sürdürdü. "Ne olur." dedi, elindeki küçük çocuğu göstererek. "Hiç değilse bu kapıları açık tutun, sevgiyle." dedi, kucağındaki küçük kızın sarı saçlarını okşayarak.

İhtiyar, yorgun bacakları üzerinde titremeye başladı. Kucağındaki çocuğa, yerdeki kırık kapı parçalarını toplayıp, bir demet çiçek gibi uzattı, verdi usulca. Çocuk, hiç de tanımadığı bu adamın yüzüne bakıyor, yağmurun yumşattığı saçını, kirli sakalını ovuşturuyordu. Arada bir bıyıklarını çekip sündürüyordu ihtiyarın, evindeki bebeğiyle oynar gibi.

Çocuğu yere indirirken, ihtiyar yığılıverdi olduğu yere, ansızın. Bir ara herkes koşmak istedi, fakat duruverdiler nedense. "Durun! Ne olur ne olmaz." dedi biri gerilerden, biraz da korkakça. Bir diğeri: "Adamın eli koynunda... Tabancası olabilir." diye ekledi, ondan daha ürkek ve saygısızca. İhtiyar ne çırpındı, ne de kıvrandı, olduğu yere yığılıverdi.

Çocuk, adama sarıldı. Olan bitenden haberi yoktu zavallının. Ceplerini karıştırıp duruyordu ihtiyarın, onunla oynar gibiydi. İhtiyarın, belki de hapisteyken yaptırdığı, renk renk, boncuklu, işlemeli bir tespihi bulup çıkardı cebinden, merakla. Püsküllü, üzerinde belki de ihtiyarın adının baş harfleri yazılı güzel bir tespih. Çocuk, onun ne işe yaradığını anlamamış olacak ki kolye gibi boynuna taktı. Ararken, bir de fotoğraf buldu, iç ceplerinin birindeki, yırtık, meşin kaplı cüzdanın içinden. Baktı, baktı, baktı... "Anne bak, anne bak." diye, korkudan, bir türlü kalabalığı yarıp yanına gelemeyen annesine gösteriyordu, elindekini, yerinde hoplayarak, zıplayarak, uzaktan, sevinçle. Arada bir fotoğraftakilere öpücük konduruyordu, küçük, kırmızı, midye dudaklarıyla. Fotoğrafta, kendisi gibi üç dört yaşlarında, sarışın, dalgalı saçlı, küçük bir kız vardı, babasının boynuna sarılmış gülüyordu... Fotoğrafın altında büyük harflerle "KIRLANGIÇ MAVİSİ" yazılı. Çocuk, o anda, ayaklarının ucunda, salyangoz gibi kıvrılıp duran adama baktı, göz ucuyla. Fotoğrafta olduğu gibi, uzandı, ona sarıldı, onu öptü, öptü, öptü... Sonra da, çarpık çurpuk konuşmalarıyla "Bak, bak..." diye elindeki resmi gösteriyordu, hâlâ kendisine baktığını sandığı ihtiyara. O anda halk, sanki donmuştu, taş kesilmişti.

Akşam üstü evine dönerken bir raslantı sonucu, bu tedirgin ve suskun kalabalığı gören Narlıca'nın Yusuf Dede'si kalabalığa doğru yürüdü, biraz da hızlanarak. Kalabalığı yardı; az ilerde, ihtiyarı gördü. İhtiyar yırtık pırtık, üstü başı dökülmüş, bir paçavra yığını gibi duruyordu yerde. Yanında, onunla oynayan çocuğu gördü, hayretle. Sonra, arkasında duran, donmuş kalabalığa baktı, iğrenerek. Döndü, bir defa daha baktı bu korku yığınına, hınçla. "Allah büyük." dedi, kendi duyabileceği kadar alçak bir sesle, mırıltıyla. Tekrar, yerde, ayağının ucunda, dünyasını çoktan değiştirmiş olan dünyalıya baktı, uzun uzun, iç çekerek. Gözleri gökyüzüne asılı duruyordu ihtiyarın. Eğildi, onları kapadı, bir bir. İhtiyar çoktan uçmuştu, adres değiştirmişti. Narlıcalı Yusuf Dede kalktı, "Ne yapacak?" diye, kendisini merakla izleyen kalabalığı süzdü, tek tek ve yutkunarak..

Derken, selâ verdi bir garip için, içlenerek. Yusuf Dede'nin, yüksek perdeden, çok duygulu, hüzün verici bir sesle okuduğu selâ, dinleyenlerin gözlerinde ıslanıyor, ıpılık gözyaşlarına dönüşüyordu. Selâ bitince, bu defa kalın ve gür bir sesle, Yunus'tan söylemeye başladı. Belli ki gün görmüş, yetmiş, yetişmiş bir ihtiyardı Yusuf Dede.

"Bir garip ölmüş diyeler
Üç günden sonra duyalar,
Soğuk suyunan yuyalar
Şöyle garip bencileyim."

Can Yunus'tan sonra, Hacı Bektaş Veli'yi çaldı diline. Suskun kalabalığı süzerek yavaş fakat gür sesle okumaya başladı.

"Hararet narda, sacda değildir.
Keramet hırkada, tacda değildir,
Ne arar isen kendinde ara
Kudüs'te, Mekke'de, Hac'da değildir."

Okudukça, her dize, dizelerdeki her sözcük, gözlerinden boncuk gibi dökülüyor yanaklarına, ak sakalından süzülüyordu, damla damla. Mendilini çıkardı, katlanmış haliyle sildi gözlerini, iç çekerek. Durdu, biraz bekledi, ardından bir de Fatiha okudu içinden, elini gökyüzüne açarak yüzüne çaldı. Bu defa orada bulunanlar da katıldı, el açıp dua etti, biraz geç de olsa, acıyla ve saygıyla.

Akşama doğru bir posta treni daha geçti ağır ağır. İçindekiler, el sallıyordu kalabalığa, bilmeden... Yusuf Dede, tekrar eğildi, üstünü örttü yerdekinin, kırık tahta parçalarıyla.

Çok geçmeden gelen cenaze arabası uzaklaşırken, yağmur çiseliyordu, halkın gözlerine. Yalnızlık dinmişti artık. Toprak ıslaktı, umut kokuyordu. Kırlangıç Mavisi, bir mavi yolculuğa çıkmıştı. Sanki el sallıyordu hepimize; uzaktan, bir mavi kapıdan.